Giai thoại

Thực tại là khái niệm triết học dùng để chỉ hiện thực khách quan hay tổng thể những gì đang tồn tại và diễn biến xung quanh cuộc sống mà tư duy con người không dự phần. Nó có thể là con suối đang chảy, dòng sông đang trôi hay hơi thở vào ra hết sức tự nhiên, biểu lộ như nó là, mà không phải những gì người ta nghĩ về hay suy diễn.

Trong những lần đến với thiền môn, đến với những bậc xuất gia tu hành, chúng ta sẽ nghe được lời dạy như sau về công việc của một người tìm đạo và học đạo: “Phàm người xuất gia là cất bước đến chân trời cao rộng, tâm và hình đều khác kẻ tục, làm rạng rỡ dòng giống của Phật, khiến ma quân phải rúng động, làm vậy để báo đáp bốn ân, cứu giúp ba cõi, nếu không như vậy chỉ lạm dự vào hàng đệ tử Phật mà thôi”(1).

“ Trong đời vị lai, nếu có kẻ thiện nam, người thiện nữ nghe kinh Diệu Pháp Liên Hoa, phẩm Đề-bà-đạt-đa, sanh lòng trong sạch kính tín chẳng nghi lầm, thời chẳng đọa địa ngục, ngạ quỷ, súc sanh, được sanh ở trước các Đức Phật trong mười phương… từ hoa sen hóa sanh”…

Thiền sư Viên Thành, người khai sơn chùa Tra Am. Tên thật của sư là Công Tôn Hoài Trấp, cháu của Định Viễn Quận Vương. Sư xuất gia cầu pháp và đắc pháp với Viên Giác đại sư- một bậc túc học quảng bác, uyên thâm Phật học-

Trước khi về miền Cực Lạc (1997) Sư bà Diệu Không có để lại tập hồi ký, viết năm 1986, tại chùa Hồng Ân. Theo Sư bà, “duyên khởi” là do “Một số nhà văn yêu cầu tôi viết lại tập hồi ký để họ sưu tầm tài liệu các văn nhơn thời ấy. Tôi tuỳ hỷ công đức ấy, ghi chép những gì nhớ lại và nếu tập này giúp ích các quý vị trong sự sưu tầm, thì cũng gọi là đóng góp cho họ một phần nhỏ vậy. Nếu chổ nào sai cũng mong quý vị còn lại trong thời ấy bổ sung cho được hoàn mãn”.

“Ăn mày là ai, ăn mày là TA, đói cơm rách áo hóa ra ăn mày”, nghe lâu rồi và cũng có hiểu nhưng chưa sâu sắc như sau này, lúc đã có duyên học Phật một chút mới thấy câu ấy mênh mang ý tứ, hàm ẩn nhiều, ý nghĩa giáo dục theo tinh thần con nhà Phật rất cao.

… mọi thành tựu đều do pháp vận hành, không phải đạt được bởi ý chí cá nhân. Nỗ lực cá nhân chỉ có thể khởi động cho tiến trình vận hành của pháp mà thôi…

Học để tích lũy kiến thức, thành tựu, bằng cấp khó nhưng sao bằng cách học chuyển hóa bản tính bất thiện của chính mình trở nên hoàn thiện, đó là học việc học làm người, suốt đời chẳng thể tốt nghiệp được.

Chuyện xảy ra cách đây cũng gần mươi năm. Hôm ấy, vào một chiều của những ngày hạ oi nồng nhất xứ Huế, tôi cùng với Vũ, bạn tôi ở Nghệ An vào, đến Từ Đàm để vấn an Hoà thượng, tiện thể thăm hai vị Thượng toạ từ Nha Trang về và Sài Gòn ra. Đến Từ Đàm, chúng tôi vừa xuống xe thì thấy chùa đang dùng tiểu thực (cơm chiều)...

Một giai thoại xướng họa thơ văn trứ danh trong chốn thiền môn xứ Huế vào đầu thế kỷ 20. Đó là cuộc xướng họa vào năm 1907, giữa một người dáng dấp thanh bai, tiên phong đạo côt, mang nỗi lòng nước non trăm mối, Nguyễn Thượng Hiền và Thiền sư thi sĩ Viên Thành tại chùa chùa Ba La Mật - Huế...