Văn hóa - Lịch sử

Truyền thống Phật giáo Đại thừa Mật tông trong thời kỳ đầu đã được biết đến ở Indonesia khi tháp Borobudur kỳ vĩ được kiến tạo. Đây là một trong những trung tâm học thuật lẫy lừng nhất. Các Tăng sĩ từ khắp thế giới, gồm Amoghavajra (Bất Không Kim Cương) và Atisha (982 – 1054), người có ảnh hưởng sâu xa đến sự phát triễn và truyền bá Phật giáo ở Tây Tạng từng đến học ở Sumatra.

Tài liệu về Đại sư Khuông Việt quá ít ỏi, hầu như chỉ bao gồm trong chuyện kể về Ngài của Thiền Uyển tập anh, Cho đến nay những hiểu biết về Ngài chỉ căn cứ vào đó , chưa có những phát hiện gì mới ngoài những diễn dịch, phát triển suy đoán, lắm khi mang tính cường điệu.

Tuệ Trung thượng sĩ ngữ lục (gọi tắt là Thượng sĩ ngữ lục) là một tư liệu Thiền tông được biên soạn vào thời Trần. Sách do “Trúc Lâm đại đầu đà đệ nhất tổ Tịnh Huệ Điều Ngự Giác Hoàng khảo đính, Trúc Lâm hương đàn tự pháp đệ tử tiểu đầu đà Pháp Loa Phổ Tuệ biên” tức do Pháp Loa biên soạn, được Điều Ngự Giác Hoàng Trần Nhân Tông khảo đính; sau sách còn có bài bạt của Trần Khắc Chung.

NSGN - Đạo Phật đã du nhập vào Việt Nam ngay từ những năm đầu Tây lịch thông qua các nhà sư và các nhà buôn từ Ấn Độ. Phật giáo cũng du nhập và phát triển ở Trung Hoa và truyền bá vào Việt Nam một lần nữa.

Trong phả hệ Thiền tông Việt Nam, nơi Trúc Lâm hội đủ cả hai khuynh hướng Thiền, của Tì-ni-đa-lưu-chi và của Vô Ngôn Thông. Trên phương diện học thuật, Trúc Lâm cũng là nơi tổng hợp toàn diện hai ngành Phật học, đó là Giáo tông và Quán tông. Đặc tính tổng hợp này, càng về sau càng được nới rộng, để rồi chúng ta sẽ thấy rằng Trúc Lâm cũng là nơi qui tụ các yếu tố tư tưởng của Khổng và Lão.

“Đức Phật có cá tính rất đặc biệt đến độ ngày nay vẫn còn nhớ như in mỗi khi nghĩ đến Ngài. Ngài là mẫu người hoàn chỉnh của sự uy nghiêm, thanh thản và dịu dàng, vô vàn trìu mến chúng sinh và thương cảm những kẻ bất hạnh, một con người hoàn toàn tự do về tinh thần và không hề có chút định kiến đối với bất cứ ai” Jawaharlal Nehru, cựu Thủ tướng Ấn Độ.

Tương giang thơ mộng trong cổ tích với câu chuyện Mỵ Nương – Trương Chi. Tiếng sáo Trương Chi trên sông Tiêu Tương hàng ngàn đời nay là đề tài cảm hứng cho biết bao văn nhân thi sĩ.

Vua Trần Nhân Tông sinh năm 1258, lên ngôi Hoàng đế năm 1278. Theo chế độ đặc biệt của vương triều Trần, vua cha là Trần Thánh Tông làm Thái Thượng hoàng cho đến khi mất năm 1290.

Suốt gần 5 thế kỷ, Phật viện Đồng Dương trở thành một tu viện đào tạo tu sĩ duy nhất trong khu vực Đông Nam Á thời bấy giờ. Trong đó có nhiều tu sĩ là những nhà tu hành nổi danh của Trung Quốc và các nước lân cận đến nơi đây tu học, chiêm bái Phật pháp.

Đây có thể coi là một trong những di sản lớn nhất về đạo Phật còn lưu giữ được đến ngày nay.