Một người bạn vừa mất! Bạn thân. Hai người chồng cùng dạy một trường. Hai ngươì vợ học chung một lớp. Anh tuy lớn tuổi nhưng lập gia đình muộn hơn, chính chúng tôi làm mai và đi họ trong đám cưới. Mấy chục năm sau lại đi họ trong lễ thành hôn con trai đầu lòng của anh ấy. Chúng tôi đã chia sẻ cùng nhau những năm tháng khó khăn, nuôi con nhỏ rồi chứng kiến chúng trưởng thành. Giao thiệp nhiều nhưng bạn thì hiếm. Đó là một trong số rất ít những người bạn mà chỉ cần một bình trà ngon là có thể râm ran câu chuyện không dứt, là có thể phơi bày gan ruột cho nhau chẳng chút e dè. Anh ở một trong những ngôi biệt thự lớn ở Vĩ Dạ. Rảnh rổi chúng tôi thường xuống đấy. Khu vườn thoáng rộng, cây cỏ xanh mượt và rất nhiều hoa. Đặc biệt có hơn 100 gốc mai do anh mới trồng thêm cho phù hợp với ngôi biệt thự mang tên một loài hoa thanh khiết. Nắng chiều còn thắp sáng trên đầu những ngọn cau cao vút. Tiếng tụng kinh hòa trong tiếng mỏ, tiếng chuông của ngôi chùa bên cạnh ngân nga, lan tỏa…Chúng tôi ngồi như thế trong khu vườn yên tỉnh…Có khi tán chuyện đời. Lắm lúc cũng chẳng cần nói gì, chỉ yên lặng…Đối diện đàm tâm…Buổi chiều chầm chậm đi qua và lòng thấy nhẹ nhàng, thư thái…
Anh bệnh nặng đã mấy năm nay. Sức khỏe cạn kiệt như ngọn nến vơi dần. Chúng tôi lo lắng nhưng vẫn hy vọng. Một chút hy vọng mơ hồ, mong manh…Trong đời, nếu không hy vọng làm sao sống được. Thế nhưng, bệnh bổng nhiên trở nặng rồi anh ra đi…..Những dòng người đến viếng: bà con, bạn bè, đồng nghiệp, rất nhiều thế hệ học trò…..Nhũng vòng hoa, những dòng chữ tiếc thương….Và cả đến hơn 100 gốc mai trong vườn đeo băng trắng để tang anh…Người trồng cây, yêu cây. Và cây cũng tiếc thương người.. Hôm trước ngày đưa tang trời bổng đổ mưa. Bão rớt hay áp thấp nhiệt đới đâu đó ở miền Trung. Càng về tối mưa càng nặng hạt. Chúng tôi ai cũng lo nhưng vẫn hy vọng. Lần này thì đúng thật. Sáng hôm di quan trời tạnh ráo. Cơn mưa hiếm hoi giữa mùa hè cháy nắng mang lại không khí mát mẻ, dễ chịu. Cây cối, đường sá vừa được trận mưa tắm gội, sạch bóng, tinh tươm. Nắng mới vàng tươi, không nồng và trong như lọc. Mộ anh nằm lưng tựa vào núi nhìn xuống lòng hồ phẳng lặng. Tít tắp trên đầu, trời xanh như chưa bao giờ xanh đến thế. Rải rác trên các ngọn đồi hoa mua ngan ngát tím…Anh hiền lành, thích lắng nghe hơn bày tỏ quan điểm. Nhưng tôi nhớ một lần, khi sức khỏe đã yếu anh muốn đi dạo một vòng phố. Anh nói, giọng nhỏ nhẹ: “Đi giữa màu xanh của Huế chẳng để làm gì cũng thấy thích ”. Anh yêu thiên nhiên, thích sự khoảng khoát. Được an nghỉ ở một nơi như thế cũng phù hợp.
Anh chỉ là một nhà giáo bình thường. Cuộc đời và sự cống hiến thầm lặng như dòng sông chảy nặng phù sa. Và anh ra đi nhẹ nhàng, thanh thản trong sự tiếc thương của mọi người. Ngẫm cho cùng, đời người sống như thế và chết như thế đã là có ý nghĩa lắm rồi, còn mong mỏi gì hơn…Sau ngày đưa tang, chồng tôi xóa số điện thoại của anh trong máy của mình. Thấy ánh mắt rưng rưng và vẻ mặt tư lự của anh ấy, tôi hiểu. Những con số biến mất…Một cuộc đời đi qua…Cũng số điện thoại này thường vang lên giọng nói quen thuộc của anh; “ Đang chờ ở cà-phê Thành Nội, hai vợ chồng ra nghe. “Cả bốn chúng tôi ngồi quây quần bên những tách trà. Buổi chiều, quán thường không đông khách lắm. Tiếng nhạc dìu dịu, tiếng nói chuyện khẽ khàng, thỉnh thoảng có tiếng xe lướt qua rồi trả lại không gian yên tĩnh như vốn có. Mặt trời tạo thành một quầng đỏ ối và ánh sáng vàng úa của buổi hoàng hôn phủ lên thành quách rêu phong một vẻ buồn man mác, bí ẩn…Nhiều lần chúng tôi ngồi bên nhau cho đến lúc tối hẳn mới ra về. Từ đây chẳng bao giờ còn nghe tiếng anh vang lên từ số máy ấy…Một đời người đến rồi đi cũng đột ngột và nhanh như xóa số điện thoại của người bạn thân trong máy của mình. Nhưng đối với chúng tôi ký ức về anh vẫn còn xanh mãi…
Tôi đã nhiều lần đọc một trong rất ít bài thơ viết về tình bạn thuộc loại hay nhất của văn học cổ điển Việt Nam. Bài “Khóc Dương Khuê” của Nguyễn Khuyến. Bài thơ khóc bạn nhưng ít nước mắt. Rất ít. Thế mà ở những dòng thơ cuối, người đọc cứ có cảm tưởng, dù cố kìm nén, tiếng lòng của nhà thơ, nức nở, nghẹn ngào cứ trào dâng lên đầu ngọn bút.
“Rượu ngon không có bạn hiền
Không mua, không phải không tiền không mua
Câu thơ nghĩ đắn đo không viết
Viết đưa ai, ai biết mà đưa
Giường kia treo cũng hững hờ
Đàn kia gẫy cũng ngẩn ngơ tiếng đàn….”
Bà con ruột thịt ràng buộc vì huyết thống. Bạn bè gặp gỡ bởi sự đồng điệu và cái “duyên trời” (Trong khi gặp gỡ khác đâu duyên trời-Khóc Dương Khuê-Nguyễn Khuyến). Không có cơ duyên mầu nhiệm làm sao giữa biết bao người ta lại gặp gỡ và gắn bó với một ai đó trong suốt bao nhiêu năm. Chúng tôi không được như người xưa dùng mắt xanh để tìm tri kỉ giữa chốn trần ai, để rồi khi người bạn thân ra đi, giường treo lên, đàn đập gẫy…. Đến tuổi này, chẳng còn lạ gì chuyện sống, chết, nó là mặt khác của cuộc đời. Sinh-Trụ-Dị-Diệt trong từng Sát-na. Và ai trong chúng ta, kẻ trước, người sau rồi cũng đi đến điểm hẹn cuối cùng. Có điều, biết là một mà trãi nghiệm nó là một điều khác…Một người bạn thân ra đi, đi mãi… Bổng dưng thấy cuộc đời quạnh hiu quá! Nhưng mà thôi, âu cũng là dịp ta nhìn cái chết thật gần để những người còn lại xích gần nhau hơn và sống tốt hơn…
L.T.C.T
