Các chuyên gia về di tích văn hóa Trung Quốc nói rằng những pho tượng thuộc loại nghệ thuật kiến trúc điêu khắc cổ được nhiều người biết đến ở Trung Quốc như động Long Môn ở tỉnh Hà Nam, động Vân Cương, tỉnh Sơn Tây và động Mạc Cao ở tỉnh Cam Túc, hiện đang bị một lượng nước khá lớn thấm qua và ăn mòn các pho tượng Phật bên trong động một cách rất nghiêm trọng.
Theo các chuyên gia, sự phản ứng hóa học lâu ngày và chậm của nước và đá vôi là nguyên nhân chính dẫn đến sự hư hỏng của những hang động thắng tích này. Hôm 27-8, nhật báo thanh niên Bắc Kinh đã đăng tải bài tường thuật nói về tình hình xuống cấp báo động của các hang động. Do bởi sự ăn mòn lâu ngày và sự tàn phá của con người, nhiều pho tượng đã thay đổi không còn nguyên dạng như xưa nữa. Các đường nét trên mặt tượng bị méo lệch, nhiều tượng mất tay, gãy chân hay bị những vết ố do sự xói mòn của nước gây ra.
Dựa vào con số thống kê từ các cơ quan chức năng, toàn động Vân Cương gồm có 45 động chính, trong đó có 21 động phải hứng chịu nước thấm qua. Đặc biệt là động Wuhua hiện đang bị xuống cấp nặng nề nhất. Theo Yuan Jinghu, phó giám đốc Viện bảo tồn di tích cổ của học viện Vân Cương, những động tọa lạc ở phía đông và tây phải gánh chịu sự ăn mòn tồi tệ nhất, các pho tượng và những bản khắc trên tường hầu như đổ nát. Hơn 1.000 pho tượng Phật trong động 16 và động 19 cũng bị biến dạng. Các tượng điêu khắc có chiều cao 2 mét gần chân tường trong động cũng bị ăn mòn và hư hỏng nặng. Những tác phẩm nghệ thuật điêu khắc trên mái động bắt đầu bong ra. Yuan Jinghu nói rằng So với sự xuống cấp của động Vân Cương, thì động Long Môn xuống cấp nhiều hơn.
Chen Jianping, một thành viên của Viện bảo tồn cổ vật thuộc học viện Long Môn mô tả tình trạng hiện tại của động: “Khoảng 80% số tượng trong động bị ăn mòn do thời tiết. Vô số vết nứt xuất hiện trên mái và tường trong động, những cơn mưa đã thấm qua các vết nứt khiến cho các pho tượng bị ăn mòn. Nhiều hóa chất can-xi cũng tụ lại bao phủ trên bề mặt của tượng.”
Nghệ thuật chữ viết tượng hình của động Mạc Cao, một khu di sản thế giới cũng hứng chịu thảm họa chung cùng “số phận”. Trong số những động ở Mạc Cao , động 85 mắc phải nhiều thảm họa thiên nhiên nhất. Mặc dù năm 1989, viện nghiên cứu Đôn Hoàng và Viện bảo tồn di sản Getty Hoa Kỳ đã phối hợp trùng tu, nhưng hiện nay nước vẫn tiếp tục thấm qua làm hư hỏng biết bao tượng trong động.
Được biết, động Vân Cương được thành lập cách đây hơn 1.500 năm. Khu vực động được khai quật dọc theo một ngọn núi có chiều dài 1km. Động được UNESCO xếp vào di sản văn hóa thế giới từ tháng 12 năm 2001. Hơn 51.000 pho tượng Phật được tôn thờ trong các động nói trên, tượng lớn nhất cao 17 mét, tượng nhỏ nhất chỉ cao vài cm. Các pho tượng này được khắc tạc trong nhiều hình dáng khác nhau.
Thích Quảng Đạt (Theo The Epoch Times)
