Nhà Nghiên cứu Trần Đình Sơn nói chuyện "Rồng"

Đi từ Rồng trong thời huyền sử Lạc long Quân đến thời đại nhà Nguyễn với diễn giả đã cung cấp những thông tin liên quan đến sự hưng thịnh của đất nước qua hình tượng con Rồng của từng thời đại.

Đến tham dự buổi thuyết trình có chư tôn đức Tăng, Ni và đông đảo văn sĩ, trí thức, các nhà nghiên cứu văn hóa, sử học trong và ngoài tỉnh Thừa Thiên-Huế; và các phật tử tại Huế.

Từ truyền thuyết Lạc Long Quân cưới con gái vua Đế Lai là Âu Cơ sinh ra trăm người con trai thành Bách Việt. Lạc Long Quân truyền ngôi cho con trưởng làm vua nước Văn Lang , xưng là Hùng Vương truyền nối được 18 đời, kéo dài 2622 năm. Đến Rồng thời Lý (1010-1225) diễn giả Trần Đình Sơn cho hay hiện nay chỉ phát hiện được rồng Lý chạm khắc trên đá, đất nung dùng để trang trí, kiến trúc, không thấy xuất hiện trên các loại đồ gốm như chén, bát, thạp, chậu… phục vụ nhu cầu sinh hoạt. Nhưng đến thời Trần (1225-1413) thì đã phổ biến nên nghệ nhân sáng tạo ra nhiều kiểu dáng phong phú phục vụ cho nhu cầu xây dựng các công trình kiến trúc đình chùa nhân gian.

Đến thời Lê Sơ (1428-1526) Rồng được xem là biểu tượng độc quyền của vua chúa chịu ảnh hưởng triều Minh – Trung Quốc, cấm hẳn dân gian Sử dụng. Do đó, đồ án Rồng phải thay đổi cho phù hợp với tư tưởng quân chủ Nho giáo. Đầu có hai sừng dài như sừng hươu, mắt lồi to, mũi nở lớn như mũi sư tử, tai như tai trâu nằm sát dưới sừng. Đặc biệt có râu dài mọc ra dưới mắt, gần hai bên cánh mũi. Chân rồng Lê có năm móng xòe ra.

Đồ án “Rồng mây” không chỉ điêu khắc trên gỗ, đá phục vụ công trình kiến trúc cung điện, lăng tẩm, mà còn được nghệ nhân dùng men lam thể hiện trên đồ gốm sứ ngự dụng tuyệt đẹp. Đạt đến đỉnh cao về mỹ thuật, kỹ thuật của ngành gốm sứ Việt Nam.

Rông thời Mạc (1527-1593) Rồng Mạc trở về với truyền thống Rồng Việt thời Lý Trần, có thân mình tròn trịa, uốn khúc uyển chuyển. Và chủ đề Rồng thường đi chung với các đề tài Phật giáo thể hiện trên các vật phẩm phục vụ thờ cúng tại đình chùa. Tuy triều đại không được lâu dài nhưng để lại dấu ấn Rồng độc đáo trong kho tàng di sản dân tộc. 

Rông thời Lê Trịnh (1533-1789) Rồng thời này được tỉa tót bờm, râu, vi, vảy rất tinh tế, sống động. Mặt Rồng toát lên thần thái uy nghiêm, cao quý tột đỉnh, quanh thân có mây lành (tường vân – tản vân) lan tỏa, phần cuối là đuôi xòe khác hẳn rồng Trung Quốc cùng thời.

Và buổi thuyết trình kết thúc với Rông thời Nguyễn (1802 – 1945) với những đặc tính thể hiện sự quyền uy của vua chúa…

Buổi thuyết trình đã có những ý kiến của cử tọa nêu ra để trao đổi với NNC Trần Đình Sơn, những ý kiến cũng xoay quanh những chủ đề về Rồng như giải thích về “lưỡng Long chầu mặt nguyệt” giải thích về “Rồng 3 móng, rồng 4 móng, rồng 5 móng…” hay giải thích vê cửu long phún thủy trong Phật giáo và cửu Long của dân gian…

Diễn giả NNC Trần Đình Sơn thuyết trình

toàn cảnh buổi thuyết trình

Chư tôn đức Tăng, Ni và nhân sĩ trí thức dự thuyết trình

Cử tọa trao đổi

 N.N