Đứng trên cái nhìn thông thường của thế gian mà nói, phàm những ai giúp đỡ, bảo vệ mình thì mình cần phải biết ơn, nhớ ơn và trả ơn. Và loài trâu, loài chó, cá gáy…cùng tất cả chúng sanh chúng ta đều mang cái ơn đó.
Nền nông nghiệp lúa nước là chính, vì vậy Trâu là loài cung cấp sức kéo dồi dào cho công việc cày cấy. Một mùa vụ bắt đầu, công việc nặng nhọc đó là làm đất thì đã có trâu đảm nhận, người nông dân đỡ rất nhiều.
Loài chó cũng có ơn rất nhiều đối với chúng ta. Trong đêm khuya, ta đắm say trong giấc ngủ thì chó lại nằm thức để canh cửa, bảo vệ sự yên tĩnh cho ta. Có nó giữ gia sản thì ta có được một đêm ngủ an giấc hơn. Hơn thế nữa, mỗi lúc đi đâu về, ngoài người thân thì chó cũng chạy ra mừng rỡ, hân hoan chào đón…
Dân tộc ta nói riêng và các dân tộc Châu Á nói chung, một trong những con vật linh thiêng và cao quý đó là Rồng. Cá gáy hóa rồng là niềm tin khó mà thay đổi, kính trọng con vật linh thiêng cũng là kính trọng con vật hóa ra nó vậy. Không chỉ đơn thuần như thế, ngày 23 tháng Chạp thì mọi người đều thả cá gáy để cho Ông Táo về trời. Ta vẫn quen câu “cá vượt vũ môn” đó là hình ảnh cá gáy hóa rồng, ông cha ta vẫn luôn trong ngóng sự thành công cho tất cả.
Đứng trên phương diện của Phật giáo mà nói, vì nghiệp lực mà chúng sanh đó bị đọa vào thân súc sanh. Dưới cái nhìn của Phật, tất cả chúng sanh đều bình đẳng, tất cả đều có Phật tánh. Chúng ta không thể ỷ thế mà sát hại chúng được. Ngược lại còn phải biết ơn chúng vì nhờ chúng mà chúng ta có được cuộc sống cân bằng.
Dù ở phương diện nào đi nữa ta cũng cần phải mang tâm niệm biết ơn và dùng lòng Từ Bi mà đối xử với nó được tốt hơn. Không những chăm sóc mà ta còn không nên và không được giết hại chúng. Với lòng biết ơn thì ta mang tội vong ơn bội nghĩa. Với lòng Từ Bi thì ta không còn được lòng yêu thương, cứu giúp nữa. Giết chúng sanh lấy thịt là chúng ta tự mình hủy hoại hạt giống Phật trong ta, chúng ta ham thích máu thịt chúng sanh nghĩa là chúng ta ngăn chặn con đường giải thoát của chúng ta vậy.
Với triết lý mang đậm tính nhân văn cao cả, đạo Phật đã hòa cùng với nếp sống văn hóa tốt đẹp của dân tộc, của con người lúa nước góp phần hoàn thiện nhân cách, phẩm vị của con người Việt Nam.
P.T
