Các bạn hỡi, các bạn phải có một vị thầy hướng dẫn cho đến khi bạn giác ngộ, vì thế bạn cần phải nương tựa vào bậc thầy. Bạn phải liên tục học hỏi đến khi nào bạn thực chứng được sự thật vận chuyển của pháp giới; do đó bạn cần phải lắng nghe những lời chỉ giáo của các vị Thiện tri thức. Một kiến thức suông về giáo pháp sẽ không dẫn đến quả vị Thánh hay Phật, điều ấy thật tồi tệ và chẳng đáng ích lợi gì cả! Bạn hãy tu tập giáo pháp. Hãy tránh xa tất cả những gì làm tổn hại tâm bạn và tìm đến những thứ làm giá trị đạo đức của bạn tăng trưởng.
Khi bạn chưa đạt được đạo giải thoát thì tất cả những hoạt động đều tác hại, nên bạn phải tìm đến nơi thanh vắng để sống đời sống ẩn dật. Hãy tránh những người bạn làm tăng trưởng các vọng tưởng và gần gũi những người bạn làm tăng trưởng đạo hạnh. Hãy nắm chặt nguyên tắc ấy bạn ạ. Những việc làm của thế gian thì nhiều vô cùng tận, hãy lìa bỏ chúng và sống an nhiên. Hãy thu thập công đức cả ngày lẫn đêm và phải nhớ luôn luôn quán sát tâm của mình một cách thường trực.
Những lời hướng dẫn có giá trị chân thật, tại sao bạn không tư duy về chúng? Hãy tu tập theo những điều thầy đã dạy. Nếu ta có tâm kính trọng với một niềm tin sâu xa thì sự tu tập của ta sẽ mang lại kết quả một cách mau chóng. Dường như những người thực tâm tu tập không bao giờ phải bị lo lắng nhiều vì thiếu phương tiện sinh sống. Bạn à, dục vọng sẽ không bao giờ được thỏa mãn hết được. Nó giống như việc bạn uống nước muối, càng uống càng khát. Bạn hãy sống trong sự biết vừa đủ.
Hãy kiềm chế các tâm cống cao ngã mạn, kiêu hãnh và tâng bốc. Hãy hòa nhã và sống theo những chuẩn mực đạo đức, giới luật. Ngay cả những việc làm được gọi là phước thiện cũng là một chướng duyên trên con đường tu tập. Vì vây hãy tiết chế chúng. Lợi và danh là những nanh vuốt của ma vương. Hãy tống khứ chúng như dẹp bỏ những hòn đá nhọn trên đường đi. Những lời khen và ca tụng rất dễ đưa con người ta vào con đường lầm lẫn, hãy phun chúng thật xa như phun nước bọt vậy.
Ngay cả niềm vui, tài sản và họ hàng, tất cả hiện hữu nơi đây, cũng chỉ là của phút chốc; hãy quay lưng lại với nó. Tương lai dài hơn hiện tại, hãy tích lũy gia tài trí tuệ cho cuôc hành trình trước mắt. Nên biết rằng một khi ta ra đi thì phải bỏ lại tất cả phía sau và không thể thay đổi được gì nữa. Hãy đừng vướng mắc vào một thứ gì. Hãy tu tập lòng từ bi với những người thấp bé hơn bạn, đừng bỏ mặc và lăng mạ họ.
Đừng nghĩ tốt về chính bản thân mình, hãy nghĩ đến điều tốt của người khác và tự nghĩ mình phải phục vụ tất cả. Hãy luôn nhớ rằng mọi người đều là cha mẹ của mình và thương họ như con mình. Hãy luôn nói sự thật mà không giận dữ, luôn luôn đối xử với tâm thương mến và nụ cười trên môi. Nói nhiều điều thiếu cân nhắc và chưa suy nghĩ kĩ sẽ đưa đưa đến sự sai lầm. Hãy biết khi nào cần nói, nói vừa đủ và nói trong sự kiểm soát, tiết chế lời nói.
Những việc làm không cần thiết sẽ làm gián đoạn công phu tu tập của bạn. Hãy bỏ qua một bên tất cả những công việc không đưa đến kết quả phát triển của đạo quả giải thoát. Đừng tham tiếc những việc làm vô bổ, không mang lại sự tinh túy nào cả; chúng chỉ là những trò trói buộc vô nghĩa. Tốt hơn hết là bạn hãy từ bỏ sự kì vọng vì không có gì xảy ra theo ý muốn của bạn đâu, khi mà nó được quyết định bởi những nghiệp quá khứ lâu xa về trước. Này bạn! Nếu bạn tự khoác cho mình một chiếc áo Thánh nhân thì chẳng khác nào bạn đã chết; đừng nên thủ đoạn ranh ma để tự lừa mình và huyễn hoặc người. Hãy thành thật với chính mình bạn ạ.
Những sướng vui và đau khổ của bạn trong hiện tại chính là kết quả cùng những nghiệp thiện hay bất thiện trong quá khứ lâu xa, đừng nên trách ai cả. Mọi sự an lạc tạm thời có được chính do thầy bạn đã gia trì và chuyển tải đến cho bạn. Hãy đền đáp ơn đó. Khi nào bạn chưa thuần thục điều phục những bất thiện từ chính bản thân mình thì bạn không thể hướng dẫn một ai khác, hãy tự tu tập, điều phục và hướng dẫn cho mình trước tiên đi. Không có một trí tuệ siêu việt và kinh nghiệm tu tập thì bạn không thể giúp gì cho ai cả; thế nên hãy cố gắng vượt bậc để thành tựu chúng.
Đã biết là bạn sẽ bỏ lại tất cả tài sản một khi bạn ra đi, hãy thôi đừng gom góp chúng. Sư phục vụ cho nhu cầu bản thân bạn sẽ không đi đến đâu cả bạn ạ; hãy nhận ra giá trị của gia tài phước thiện. Hãy luôn luôn sống chuẩn mực đạo đức và giữ giới, vì nó làm đẹp cuộc đời và mang lại hạnh phúc cho tương lai. Sân hận luôn có mặt và phát triển mạnh mẽ ở mọi nơi, vì thế hãy trang bị cho mình bằng chiếc áo giáp kham nhẫn và bình thản vô tư.
Bạn sẽ bị bỏ lại phía sau bởi vì bạn lười biếng, hãy tinh tấn dũng mãnh lên như một ngọn lửa đang cháy bùng. Cuộc sống sẽ chấm dứt bên lề của sự xao lãng, giờ đây chính là giây phút để bạn khởi lên sự tư duy. Bạn sẽ không bao giờ hiểu được sự vận hành của hiện hữu nếu bạn chỉ có tà kiến hay chấp thủ, hãy cố gắng đạt chính kiến. Này bạn! không một nơi nào trong biển luân hồi này chứa đựng an vui cả, hãy lên đường để đến bến bờ giải thoát hoàn toàn.
Nếu bạn thiền quán một cách đúng đắn theo những lời hướng dẫn của thầy bạn, con sông khổ đau hay dòng sông sanh tử sẽ khô cạn. Nhưng lời chia sẻ này không phải là lời nói suông, nếu bạn chịu lắng nghe, tư duy và giữ nó trong tâm thì việc ấy vô cùng hữu ích. Nếu bạn làm như thế thì chính tôi sẽ rất hoan hỉ, chính bạn và mọi loài khác sẽ được nhiều lợi lạc.
(Lời chia sẻ của ngài Atisa dành cho vua Changchub)
