Danh hoa xứ Huế nay còn mất…

* Hoàng Mai

Hoa có 5 cánh, màu vàng rực rỡ, có hương thơm nhẹ nhàng. Được chọn làm hoa tiêu biểu vào dịp Tết Nguyên đán với ước mong “hoa khai ngũ phước” (Phước – Lộc – Thọ – Khương – Ninh).

“Từ cung Bích lạc xuống trần ai
Đạo cốt tiên phong, giữ đẹp hoài
Gốc cỗi, rêu phong tình vạn cổ
Riêng cành xuân thắm nụ hoàng mai.
(TRỤ VŨ)

* Song Thọ Đào

Hoa có màu đỏ tươi thắm nên còn gọi “Xích ty đào” hay “bích đào”. Được vua Minh Mạng chọn khắc vào Thuần đỉnh đặt trước Thế miếu (1836).

Đào nở trăm miền trên trái đất
Nơi mỗi miền, đào một vẻ riêng
Riêng đào xứ Huế, sao mà thật…
Như giữa Hương Bình, thoáng hạo nhiên.
(TRỤ VŨ)

* Phượng Vĩ.

Hoa màu đỏ thắm, lòng hoa có lớp nhung hồng. Lá giống lá hòe nhưng nhỏ hơn. Người Huế xem phượng vĩ tiêu biểu cho mùa hè, gắn liền với tuổi học trò.

Xa quê ngàn dặm bước long đong
Thắm mãi màu hoa phượng giữa lòng
Khắp bốn trời đâu không có phượng
Riêng em soi bóng một giòng trong.
(TRỤ VŨ)

* Mai Khôi (Hoa Hồng)

Còn gọi là hoa “bồi hồi”, gồm đủ sắc hương. Vua Minh Mạng rất ưa thích giống hồng “hương diệp mai khôi”, nên chọn khắc vào Anh đỉnh.

Một đóa mai khôi vẹn sắc hương
Chạm vào Anh đỉnh nét lưu phương
Hoa hồng ai, trái tim ai đó
Bổi hổi bồi hồi thắm gió sương
(TRỤ VŨ)

* Phù Dung:

Còn có tên là mộc-liên hay cự sương. Hoa nở vào mùa Xuân và Thu. Vua Minh Mạng làm thơ tán thưởng.

“Lấn hơn đào muộn ba phần sắc,
Chỉ nhượng sen tươi một vết thơm”.

Phù dung buổi mai nở sắc trắng, trưa biến màu hồng lợt, chiều thành hồng thắm nên gọi là “tam sắc túy phù dung”:

Sớm hoa nở trắng, trưa hồng nhạt
Đợi bóng chiều tô đậm sắc hồng
Thâu hết anh hoa trời đất lại
Xuân thu riêng thắm đóa phù dung.
(TRỤ VŨ)

* Tử vi (Bách nhật hồng)

Ngoài giống hoa màu tím, còn có loại màu trắng, màu hồng. Loại màu tím điểm xanh lam gọi là hoa thúy vi. Được chọn khắc vào Cao đỉnh.

Hoa tử-vi sao nở tím ngàn
Như màu tim tím giữa ngàn lam
Té ra vương giả hoa, hồn cũng
Man mác niềm đau của thế gian.
(TRỤ VŨ)

* Thủy tiên:

Củ nhập từ Trung quốc qua, trồng trong nước sạch. Loại cánh đơn gọi là “ngọc linh lung”, rất được quý chuộng.

Kim trản ngân đài, Bích lạc cung
Thủy tiên vờn bóng ngọc linh lung
Trong giao thừa nở chào non nước
Dễ mấy khi non hẹn nước cùng…
(TRỤ VŨ)

Xuân Canh Dần – 2010
T.Đ.S