Đạo Phật dạy rằng, không phải khi con người đạt được mọi thứ mình mong muốn là ta đã có sự thành đạt hạnh phúc. Hạnh phúc chân thực chỉ đạt được khi ta được giải thoát khỏi mọi sự đau khổ phiền não trong tâm trí. Và chỉ khi thấy được sự thật và chân lý của cuộc đời, tức là giác ngộ, ta mới đạt được giải thoát hoàn toàn.
Có một lần, trong lúc ngồi cùng đám bạn bè thân thiết nhàn đàm về mọi sự trên đời, tự nhiên có ai đó xoay ra đặt hai câu hỏi: “Cuộc đời của con người là gì?” và “Cái gì được gọi là Đạo?”. Thế là chúng tôi đua nhau đưa ra các câu trả lời của mình. Chẳng câu nào giống câu nào, thường là rất khác nhau. Do chỗ bạn bè từ nhỏ, mọi người tranh nhau nói, chẳng ai chịu ai, cứ thế câu chuyện trở nên rôm rả…
Đọc cuốn sách nhỏ “Phật giáo là gì ?” của Thiền sư Ajahn Brahmavamso do Thượng toạ Thích Nguyên Tạng dịch và tặng, tôi có cảm giác như mình vừa được bơi lội thoải mái trong hồ nước mát mẻ và mênh mông giữa trời nắng nóng của mùa hè Melbourne. Bởi trong cuốn sách này, tôi tìm thấy nhiều ý tưởng tuyệt vời, giúp mình có thể trả lời cho hai câu hỏi rất hay của người bạn kia một cách rõ ràng, thuyết phục nhất
Cuộc đời của con người là gì?
Trả lời: Cuộc đời là cái quý báu nhất, không thể nghĩ bàn, mà Tạo hoá trao cho một con người trong thời gian của một đời người. Được làm người, với tấm lòng từ bi và trí tuệ sáng suốt nhất, mỗi người hãy sử dụng cuộc đời mình có ý nghĩa và xứng đáng nhất để đền ơn tạo hoá, đáp hiếu mẹ cha.
Đạo là gì?
Trả lời: Đạo là con đường dẫn ta đi tìm Sự thật và Chân lý của cuộc đời, bao gồm cả Vũ trụ, nhân sinh và Tâm trí con người. Con đường này rộng mở, bình đẳng cho tất cả mọi người, thuận theo lẽ tự nhiên mà đưa những hành giả đã phát nguyện lớn, tinh tấn, nhất tâm và luôn tỉnh táo đến mục đích tối hậu là giác ngộ và giải thoát hoàn toàn.
Nghe qua như vậy, bạn bè tôi liền liên tưởng đến cuộc hành trình của các hành giả đi tìm báu vật…. Cứ như trong tiểu thuyết Tây du ký, Đường Tam Tạng cưỡi ngựa bạch cùng ba học trò đi vào vùng núi đồi hoang vu, qua trăm suối ngàn sông, xuyên bão giông, vượt nạn, hàng phục yêu ma để thỉnh kinh ở Tây phương vậy.
Nhưng nếu lắng lòng lại và ngẫm sâu một chút ta sẽ hiểu rộng và theo nghĩa trừu tượng hơn về đạo như con đường của Tâm linh, giúp chúng ta khai mở tâm trí để tự mình ngộ ra sự thật một cách rõ ràng và chân lý một cách sâu xa nhất.
Làm người ai cũng mong cầu hai chữ thành đạt và hạnh phúc, dù là họ hiểu hai chữ đó khác nhau đến như thế nào chăng nữa. Rất nhiều người có trí tuệ sẵn sàng bỏ biết bao thời gian, công sức cùng tâm trí và tiền bạc… để mong đến cuối đời mình, trước khi nhắm mắt xuôi tay, có thể mỉm cười nói với gia đình, bạn bè, người thân rằng, cuộc đời họ thật là thành đạt và hạnh phúc.
Nhưng hiểu thế nào cho đúng thành đạt và hạnh phúc chân thực ở cuộc đời này thì quả là không dễ dàng.
Đạo Phật dạy rằng, không phải khi con người đạt được mọi thứ mình mong muốn là ta đã có sự thành đạt hạnh phúc. Hạnh phúc chân thực chỉ đạt được khi ta được giải thoát khỏi mọi sự đau khổ phiền não trong tâm trí. Và chỉ khi thấy được sự thật và chân lý của cuộc đời, tức là giác ngộ, ta mới đạt được giải thoát hoàn toàn.
Đạo Phật là con đường luôn rộng mở, bình đẳng cho tất cả mọi người, thuận theo lẽ tự nhiên mà đưa những hành giả đã phát nguyện lớn, tinh tấn, nhất tâm và luôn tỉnh táo đến mục đích tối hậu cao quý. Tuy nhiên Đạo không tự nhiên đến với chúng ta, mà chính chúng ta phải tự mình phải “tầm sư học đạo” như các hành giả trong câu chuyện Tây du ký nói trên. Đạo là biển lớn, rộng mở chờ đón những hành giả trên vào lòng mình. Những giải cát mịn trên bờ biển là những Pháp môn giúp ta vào Đạo như Thiền, Tịnh độ, Mật… Hành trình trên đường Đạo chính là sự tu tập theo các Pháp môn đó.
Đạo Phật là biển lớn, chúng ta là những dòng sông. Chư tăng ni là những người khơi dòng giúp cho những dòng sông luôn đầy nước ngọt chảy hoà về biển cả bao la.
Dải cát mịn… đưa chân ta về biển,
Đứng mênh mông… luôn chung thủy đợi chờ,
Thả lên bờ… những phù du bèo bọt,
Nhận vào mình… nước ngọt mọi dòng sông.
Tình mặn mà… dù phong ba bão tố,
Chẳng đầy vơi… mặc ngày tháng năm dài,
Sâu đáy lòng… nuôi san hô ngọc quý,
Rộng cõi tâm… sinh dưỡng triệu muôn loài.
* * *
Xin mời các bạn quay lại cuốn sách nhỏ “Phật giáo là gì ?” của Thiền sư Ajahn Brahmavamso.
“Rồi vào năm ba mươi lăm tuổi, trong một đêm trăng tròn tháng Vesakha năm 589 trTL, Ngài đã ngồi thiền định dưới cội Bồ Đề trong khu rừng Ưu Lâu Tần Loa gần bờ sống Ni Liên Thiền (Neranjara).
Dùng sự trong sáng khác thường của tâm trí với trạng thái thiền sâu xa, sức mạnh trí tuệ được phát sinh trong trạng thái đó, ngài quán sát sự thật của tâm trí, vũ trụ và đời sống. Cuối cùng ngài đã đạt đến giác ngộ vô thượng và từ đó trở đi ngài được gọi là Phật (Buddha).
Sự giác ngộ của ngài là trí tuệ bao quát và sâu xa nhất, thông suốt thật tánh của tâm trí cũng như vạn vật. Sự giác ngộ này không phải là một sự mặc khải do một đấng thiêng liêng nào đó ban cho, mà là một sự khám phá chứng nghiệm của chính ngài, có nền móng từ những giai tầng thiền định sâu xa nhất.
Đạt đến giác ngộ có nghĩa là ngài đã giải thoát khỏi sự trói buộc của tham ái và vô minh, có nghĩa là ngài đã giải trừ được mọi hình thức đau khổ và đạt được an lạc vĩnh cửu”.
* * *
Viết tới đây, bỗng trong tôi dâng trào một lòng trân quý vô bờ đối với đạo Phật, chư tổ và chư tăng ni, những người đã khai tâm cho tôi về Đạo và Đời:
Bình thường Tâm tức Đạo rồi,
Mây – bay theo gió, nước – trôi xuôi dòng.
Sống Đời cốt ở tấm lòng,
Từ bi, Trí huệ, thong dong tâm hồn.
Con xin cúi lạy đức Phật, vị đạo sư vĩ đại, đã chỉ dạy con đường chân lý cho chúng con đi tìm hạnh phúc viên mãn và chắc thật trong cuộc đời này.
P.Đ
