(LQ) Một chiều lang thang bên con sông, đi về phía đông, phía này có những ngôi nhà rất đẹp ở ven sông và có hai ba công viên, thấy bức tượng gỗ này, tôi bèn thâu vào ống kính, nhưng chỉ là thu lại làm tài liệu. Tôi không có sự thích thú như khi thâu được những hình ảnh bất thường mà mình nhìn được ra. Như kẻ đi tìm ngọc trong đá, tìm gỗ Trầm trong rừng cây bạt ngàn.
Tôi đã “shot” (chớp) được bức ảnh ” Thống Khổ” ở triền dốc nơi bờ sông phía tây, là nơi tôi thường đi bộ mỗi ngày, đã mòn cả bao đôi giầy!
Khi thâu bức “tượng” này, tôi đã zoom nó từ xa, đứng trên bờ sông, nhìn gốc cây bị chặt đến gần tận gốc, nằm ở triền dốc xuôi xuống gần nơi có nước, không có gì để có thể bám víu được nếu bị trượt chân khi xuống gần đấy, tôi không dám xuống. Nơi này tôi đã đi bộ từ bao năm trước, những năm đó không chơi nhiếp ảnh, tôi đi bộ vì muốn xuống cân, nên thường mang theo cái CD nhỏ, để nghe nhạc cho khỏi nhàm chán. Bên bờ sông, mé xuống dòng nước, những loại cây dại mọc hoang, cao cả gần 2 thước, nhờ chúng che bóng nắng, nên cũng đỡ khi tôi đi bộ về trễ giữa trưa. Thế rồi có một năm, nhân viên của thành phố, chặt hết những cây to này, để lại bên bờ sông toàn là sỏi đá. Những gốc cây “Thống Khổ” khá lâu đời, họ chỉ có thể chặt gần sát gốc, mà không lôi rễ lên được, vì nơi chúng mọc là đất và rất nhiều đá. Nhổ một cây hoa dại đã khó, huống chi những cây đã mọc lâu đời. Thế đất lại dốc, không thể đứng làm việc được, người hay máy sẽ lộn nhào xuống sông thôi. Những năm đó, không hạn hán, mực nước sông dâng cao, mênh mông, nhìn rất đáng sợ.
Thế rồi thời gian và mưa gió soi mòn các gốc cây này. Tôi còn nhớ có một hôm, lúc đi dọc theo bờ để đến cuối chặng đường, vào mùa đông, khung cảnh thật nhàm chán, một bên là những bãi cỏ khô cháy, một bên là bờ đá, chỉ còn những gốc cây chết đã bao năm. Nhưng từ những gốc cây chết đó, tôi đã nhìn ra được rất nhiều hình dáng : người và thú vật. Cây cũng có hồn sao? Sau khi đã bị đốn cụt! Lại còn bị rải thuốc độc để trừ khử, không cho cây nẩy mầm non được từ gốc.
Khi “shot” bức Thống Khổ–vì đứng từ xa, tôi chỉ nhìn thấy một hình người kêu than đau đớn. Nhưng khi về nhà, lúc coi hình trên màn ảnh của computer, tôi đã nhìn ra đến 6, 7 người trong gốc cây chết đó. Anh Thanh Hoàng ở Canada khi xem hình, đã kêu lên: “Tôi nhìn thấy ba đầu người trong gốc cây chết đó.” Tôi nhớ năm trước đã nói với anh: “Không phải chỉ ba đâu, mà đến 6, 7 mặt người cơ.”
Nhưng hôm qua, khi xem lại, tôi lại chỉ thấy được có 5, 6 thôi. Không khác chi ngày tôi chụp những gốc cây này. Thật kỳ lạ, hôm đó tôi nhìn thấy rất nhiều hình thù người, vật, qua những gốc cây chết đó, hình tạo vật rất rõ ràng. Chỉ tiếc rằng chụp được ít tấm thì máy hết pin, vì hôm trước đi chơi nơi khác đã “shot” quá nhiều hình.
Khi đi hết một lượt, lúc về, trời đã xẩm tối, tôi không thể đổi máy ảnh để quay lại dòng sông được nữa. Ngày hôm sau, tôi chuẩn bị mang hai máy nhỏ, đi lại con đường vẫn đi, và kỳ lạ, thật kỳ lạ! Tôi không còn nhìn được những gốc cây có linh hồn đó nữa, tôi nghĩ nó có linh hồn, vì hôm trước nhìn chúng là các hình thể có tên rõ ràng: Con thỏ, cái ấm nước, v..v…, vật như có hồn. Hôm sau, chúng vẫn ở đấy, bởi không ai có thể nhổ chúng lên được, và cũng chả ai cần, hay muốn làm điều đó. Tôi cứ chong mắt tìm …, và chúng thì che mắt tôi!
Chặng đường về, tôi bèn đi quay lưng, đi ngược một quãng xem sao, lúc đó tôi mới nhìn ra mấy gốc cây chết có hình thù. Kỷ niệm đó tôi không bao giờ quên, và đã nghĩ vạn vật, dù là thân củi mục, hay tảng đá bên đường, v…v…, chúng không phải vật vô tri. Nếu giữa người và vật có sự cảm thông nào đó, ta sẽ nhìn được ra chúng với những nét đẹp trời đã ban cho muôn loài.
(Trích Rong Bút : Theo Những Bước Chân)
