Sau phần giới thiệu của HT. Thích Hải Ấn – Trưởng Ban Điều hành TTVHPG Liễu Quán và Bác sĩ Dương Đình Châu, Bác sĩ Trịnh Đình Hỷ đã mở đầu buổi thuyết trình bằng định nghĩa về Thời gian:
“Thời gian là gì? Làm thế nào hiểu được thời gian? Có thể nào hiểu được thời gian?… Thời gian có mặt khắp nơi nhưng cũng không tìm thấy ở nơi nào. Cũng như không gian, đâu đâu cũng có mặt thời gian nhưng thời gian vô cùng bí hiểm. Thời gian vừa ở bên ngoài, vừa ở trong lòng ý thức”.
Sau khi dẫn luận so sánh sự khác nhau trong quan niệm về thời gian của các nhà thơ, nhà văn, nhà triết học, nhà khoa học… từ Đông sang Tây, từ cổ chí kim, Bác sĩ Trịnh Đình Hỷ đã đi đến trình bày quan niệm về thời gian trong Phật giáo:
Theo phái Hữu bộ, cả ba thời gian quá khứ, hiện tại và tương lai đều có mặt. Tất cả các pháp đều tự nó có mặt, chúng vô thủy, vô chung và chỉ chuyển đổi từ trạng thái này sang trạng thái khác. Chẳng hạn một người đàn bà vừa là một bà mẹ vừa là một bé gái. Phái Kinh Lượng bộ lại cho rằng chỉ có hiện tại mới thực sự có mặt và thời gian chỉ là một ảo tưởng. Phái Trung quán thì cho rằng, thời gian chỉ là Không, nhưng không không phải là hư vô, không có gì. Do đó thời gian không phải là vấn đề, chúng chỉ có trên hiện tượng. Phái Duy Thức quan niệm thời gian chỉ là sản phẩm của Ý thức, do thức mà có.
Từ những dẫn luận trên về quan niệm thời gian (có tính tương đối), Bác sĩ đi đến trình bày vũ trụ quan trong Phật giáo. Phật giáo quan niệm thời gian được đo bằng sát-na, tức là một khoảng thời gian rất ngắn hay kalpa, một thời gian rất dài, tất cả không có điểm khởi đầu và không có điểm kết thúc, tức không sinh không diệt.
Bác sĩ cũng cho rằng đạo Phật quan niệm không có Bing bang cũng như không có Big crunch. Tuy nhiên, hình ảnh phù hợp nhất với đạo Phật là vũ trụ co giãn, đi từ tăng tới giảm, từ giảm tới tăng, giống như trong lý thuyết bất tăng bất giảm của tư tưởng Bát nhã. “Điều này cũng không phản lại khoa học, bởi vì các nhà khoa học quan niệm Big bang như một biến cố hình thành vũ trụ từ 15 tỷ năm trước, thì họ cũng quan niệm không có giây phút ban đầu, bởi vì 15 tỷ năm, cũng như 300.000km/giây cho tốc độ ánh sáng và -27oC cho nhiệt độ của một vật thể, chỉ là một điểm số giới hạn không thể nào vượt qua được”. Bác sĩ nói.
Cuối cùng, Bác sĩ đi đến kết luận bằng những thực tế: Hiện nay thế giới đang hướng đến xã hội công nghiệp và kinh tế tư bản, không để mất thời gian quý báu. Do vậy, stress đã trở thành căn bệnh của thời đại như: tai nạn giao thông, tự tử, trầm cảm… “Nếu con người chạy đua với thời gian thì con người chỉ có thua mà không hề thắng. Càng nắm chặt thời gian thì càng bị thời gian làm vuột mất. Vì vậy, con người cần nhận thức rõ, cần phải làm chủ thời gian và áp dụng giây phút chánh niệm để có được an lạc là điều cần thiết”. Bác sĩ nói.
HT. Thích Hải Ấn – Trưởng Ban Điều hành TT Liễu Quán phát biểu
Diễn giả – BS. Trịnh Đình Hỷ
HT. Thích Quang Nhuận – Phó Ban Điều hành TT Liễu Quán phát biểu
Bác sĩ Dương Đình Châu giới thiệu diễn giả
GS. Bửu Ý phát biểu
Thính giả phát biểu
C.T
