Afghanistan: Khai thác mỏ đồng ảnh hưởng đến Di tích Phật giáo cổ

Khu vực rộng lớn năm trăm nghìn mét vuông (500.000 m2) trải dài, một khu định cư thời kỳ đồ đồng năm nghìn tuổi đã từng là ngã tư văn hóa nối châu Á với Địa Trung Hải. Ước tính khoảng 100 tỷ USD giá trị đồng còn nằm bên trong Mes Aynak.

Cho đến nay đã khai quật và phát hiện có khoảng 600 bức tượng Phật lớn, và các bức bích họa về cuộc đời của đức Phật, nhưng địa điểm này rất lớn và còn nhiều kho báu hơn nữa dự kiến sẽ bị chôn vùi bên dưới.

Theo báo cáo của Saving Mes Aynak cho biết: “Một số người cho rằng các khám phá trong tương lai tại khu vực này có khả năng xác định lại lịch sử của Afghanistan và lịch sử của bản thân Phật giáo”.

Popular Archaeology báo cáo rằng: “Chính phủ Afghanistan và một công ty khai thác mỏ nhà nước của Trung Quốc, Tập đoàn Metallurgical Trung Quốc, có kế hoạch khai thác khu vực này. Để tiếp cận nguồn khoáng sản, địa điểm này cùng với 6 ngôi làng xung quanh phải bị phá hủy”.
Công ty có kế hoạch sử dụng khai thác mỏ lộ thiên, đó là một trong những cách phá hoại môi trường nhất của việc khai thác mỏ thường để lại vết tích của sự hủy diệt, bao gồm xói mòn, chất thải, ô nhiễm nước ngầm bằng hóa chất.

Nhà Khảo cổ Afghanistan Qadi Temori và đạo diễn phim tài liệu Mỹ Brent Huffman đang làm việc để tăng áp lực quốc tế về phía công ty và Chính phủ Afghanistan trong một nỗ lực nhằm tìm kiếm nhiều thời gian hơn cho các nhà khảo cổ học trong việc thu thập và bảo tồn các di tích trước khi nơi này bị phá hủy.

Đội Saving Mes Aynak đã tung ra một chiến dịch gây quỹ trên Indiegogo.

Hy vọng Chiến dịch sẽ thuyết phục Tổng thống Afghanistan Mohammad Ashraf Ghani miễn cho địa điểm này khỏi sự hủy diệt qua việc định danh đây là Di sản Thế giới UNESCO.

Di tích Thành phố Phật giáo cổ này đã được phát hiện vào năm 1964, nhưng bởi biến động chính trị trong khu vực đã ngăn chặn việc khai quật địa điểm. Năm 2004 các nhà Khảo cổ người Pháp trở lại và thông báo rằng nó đã bị cướp phá rộng rãi.
Nằm ở 25 dặm về phía đông nam thủ đô Kabul, gần biên giới Pakistan ở tỉnh Logar bị Taliban kiểm soát, thành phố Phật giáo cổ cổ nằm trên một tuyến đường vận chuyển chính cho quân nổi dậy Pakistan.

Những Những bức tượng Phật Bamiyan đã bị phiến quân Taliban phá hủy vào tháng 03 năm 2001. Bamiyan cũng nằm trên Con đường Tơ lụa.

Afghanistan được cho là đang ngồi trên một mỏ vàng địa chất có chứa khoảng 60 triệu tấn đồng, 2,2 tỷ tấn quặng sắt, 1,4 triệu tấn các nguyên tố đất hiếm, nhôm, vàng, bạc, thủy ngân và lithium, tổng cộng hơn nửa nghìn tỷ bảng Anh, theo Cơ quan Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ.

Các khoáng sản này được lắng đọng trong khu vực trong những va chạm dữ dội của tiểu lục địa Ấn Độ với châu Á.

Tình hình của mỏ đồng Mes Aynak ở  Afghanistan là một ví dụ cổ điển của bài toán hóc búa, phải đối mặt bởi các nhà lãnh đạo thế giới và con người ở khắp mọi nơi, liên quan đến vấn đề phải làm sao nhân loại có thể dung hòa các nhu cầu cho sự thịnh vượng kinh tế, với các mệnh lệnh bảo tồn, bảo vệ và thúc đẩy sự nhận thức của bản sắc văn hóa nhân loại và lịch sử. Trong bối cảnh này, mỏ Đồng Mes Aynak giống như một số trường hợp khác trên toàn cầu, có thể một cơ hội để giải quyết vấn đề và đưa ra các giải pháp hoàn toàn khả thi.

Giáo sư Brent E Huffman, một trợ lý giáo sư tại trường báo chí Medill ở đại học Northwestern nói rằng: “Hiện nay mỏ đồng Mes Aynak ở Afghanistan là một trận chiến khó khăn. Trong quá trình tác nghiệp quay phim gần đây đã bị các mối đe dọa từ phiến quân Taliban càng gia tăng. Đó là một tình huống đau lòng. Việc khai thác sẽ khai thác trong năm 2015. Mặc dù tân Tổng thống mới của Afghanistan, Ashraf Ghani, một nhà Nhân chủng học cũ cũng như Kinh tế, có thể tích cực để xem xét nghiêm túc khai thác mỏ Đồng Mes Aynak. 

Gần đây tân Tổng thống Afghanistan đã có chuyến công du Bắc Kinh hồi tháng 10 năm 2014, và đặt vấn đề với lãnh đạo Chính phủ Trung Quốc về các Dự án khai thác mỏ Đồng Mes Aynak”. 

Khoảng 600 bức tượng Phật lớn và các bức họa cuộc đời đức Phật, đã được khai quật từ ngày Thành phố Phật giáo cổ của mỏ Đồng Mes Aynak,  cách 40 km về phía Đông Nam thủ đô Kabul, nằm trong một khu vực cằn cỗi của tỉnh Logar ở Afghanistan, nhiều báu vật quý báu đang chôn vùi dưới các ngọn đồi.
Nguồn: phatgiao.org.vn