(LQ) “Từng bước chân thảnh thơi/ Đường dài em bước như dạo chơi”
Đó là kỷ niệm sau cùng có được với ca sĩ Hà Thanh khi cô quay sang hát nho nhỏ hai câu ấy để đáp lại lời tôi yêu cầu trước khi cô hát cho đám đông một yêu cầu khác tại một ngôi chùa ở Boston cách đây khoảng hai năm. Trong ký ức tôi, sự nghiệp và cuộc đời của ca sĩ Hà Thanh luôn gắn bó với chút đơn độc, lẻ loi.
Ngày xưa khi các băng nhựa của chương trình Tiếng Tơ Đồng ở Sài Gòn được thống trị bởi những giọng ca với kỹ thuật soprano đến từ đất Bắc như Thái Thanh, Kim Tước, Mộc Lan… thì bỗng lạc vào đó tiếng hát Hà Thanh. Cũng cao vút và quí phái, nhưng trong giọng ca cô Hà có chút tiết chế và dè dặt của một người đàn bà kính cổng, cao tường của xứ Huế. Rất trầm lặng trong sự nghiệp lẫn cuộc sống đời thường, nhưng Hà Thanh đã để lại những dấu vết kinh điển trong âm nhạc Việt Nam như Con thuyền không bến, Suối Mơ, Bến Xuân, Gửi gió cho mây ngàn bay, Tôi Đi Giữa Hoàng Hôn…
Sau cuộc đao binh năm 1975, tình cờ mà Hà Thanh cũng đến định cư ở thành phố Boston. Tránh xa những sinh hoạt chính trị đôi khi xô bồ của cộng đồng, cô dường như chỉ tham gia vào những sinh hoạt Phật giáo. Sống một mình, đi lễ chùa một mình, rồi lại ra về một mình. Người nghệ sĩ này, trong cách sống của cô, đã quay về an trú trong hiện tại.
Giờ đây đã quá xa lìa những nổi trôi của duyên tình thời thiếu nữ, có lẽ Hà Thanh chẳng còn luyến tiếc những câu hát ngày xưa:
“Về đây ngơ ngác, chim bay tìm đàn
Về đây hoang vắng, lạnh buốt cung đàn” (1)
Những cơn đau đớn vật vã thân xác trong những ngày cuối đời, cô cũng đã giã từ. Cho dù Tết này đi chùa sẽ chẳng còn được nghe Hà Thanh hát “Xuân vừa về trên bãi cỏ non – Gió Xuân đưa lá vàng xuôi nguồn” (2) nhưng cũng cảm thấy mừng là thân cô đã nhẹ, và hồn cô chắc chắn có được ít nhiều bình yên. Người ta đã tặng cô nhiều mỹ từ rồi, nhưng có lẽ cô thích nhất lời của một nhà sư ví von Hà Thanh như “một con chim họa mi hót kinh trên vai Đức Phật”.
Nhớ lại mấy câu hát được cô hát tặng bên tai ngày nào và xin ghi ra đây trọn bài “Từng bước chân thảnh thơi” để tiễn chân cô đến một nơi chốn, một cung bậc nhẹ nhàng hơn:
Từng bước chân thảnh thơi
Mặt trời như trái tim đỏ tươi
Từng đoá hoa mỉm cười
Ruộng đồng xanh ngát như biển khơi
Cùng gió ca lời chim
Từng bước chân thảnh thơi
Đường dài em bước như dạo chơi
Từng bước chân thảnh thơi
Nụ cười tươi thắm trên làn môi
Từng đám mây ngang trời
Là dòng sông chảy ra biển khơi
Nguồn khổ đau nhẹ vơi
Từng bước chân thảnh thơi
Cùng người em bước đi mọi nơi
(1) Trở về mái nhà xưa – Nguyễn văn Đông
(2) Hoa Xuân – Phạm Duy
