Muốn nhận được hạnh phúc, đương nhiên chúng ta cũng cần tìm kiếm nguồn năng lượng, chẳng hạn như nói anh có một chiếc xe hơi, nếu như không có xăng dầu, thì chẳng bằng chiếc xe bò vậy!
Những gì là nguồn năng lượng của hạnh phúc? Chính là thương yêu và từ bi. Trên thế giới ngày nay giết người, thù địch, bắt cóc, bắt chẹt, lừa gạt, vợ chồng xích mích, sự kiện gia đình tan vỡ luôn luôn xảy ra, đều là do thiếu tình thương yêu. Thương yêu là hi sinh, thương yêu là đốt cháy mình chiếu sáng người khác, thương yêu là nguồn gốc căn bản của đạo đức. Không có thương yêu, thì không có sáng tạo; không có thương yêu, thì không có đạo đức; không có thương yêu, thì không có mạng sống.
Trong dòng tiến hóa, chúng ta thấy động vật rất lớn, rất hung mãnh là khủng long, thể tích nó lớn, sức mạnh, ăn nhiều, nhưng nó không còn nữa. Có người nói khủng long vì thời kỳ băng đong nên không còn, cách nói này không nhất định đúng hoàn toàn; cùng thời với động vật khủng long để lại, thực vật còn rất nhiều. Có người nói là Thiên thạch tạo thành, vậy cũng không đúng! Nhân loại so với khủng long rất yếu ớt, nhân loại có thể lưu lại, thì khủng long vì sao không thể lưu lại? Bởi vì khủng long thiếu khuyết lòng yêu thương. Khủng long lúc đói bụng kiếm ăn rất khó khăn, thậm chí nó có thể ăn luôn khủng long nhỏ con của nó, ngay cả tình thương cơ bản nhất mà nó không có, nên nó không còn tồn tại.
Tình thương là mạng sống. Sinh mạng này có thể sống kéo dài liên tục là nhờ tình thương, bạn thấy hoàn cảnh sông nước ngọt hư hỏng biết chừng nào, ô nhiễm nghiêm trọng biết chừng nào, nhưng loài chim nước ấp trứng ở trong đó, nuôi nấng bú mớm chim con ở trong đó, đây cũng là vì tình thương.
Tình thương là động lực của sinh mạng, mầm rể của sinh mạng cũng là thiên tánh của con người. Tình thương yêu vợ chồng là vợ chồng nên dung hợp mạng sống của cả hai người, nhưng không phải như ở đời bảo vợ chồng quan hệ tình dục mới gọi là tình thương, đấy không phải tình thương, đó gọi là bản năng, bản năng có sai không? Không sai! Đấy là trời ban cho con người, nhưng nếu bạn làm trái lại với trung đạo, thì nó sẽ sai. Vì sao tình thương là nguồn gốc căn bản của sinh mạng? Nếu như chim mẹ không thương yêu chim con, nếu như hổ già tàn bạo ăn thịt hổ con thì e rằng hiện tại hổ già cũng không còn nữa.
Tình thương cũng là ngọn nguồn của đạo đức. Trong Trung Dung nói “đạo của người quân tử, bắt đầu từ vợ chồng”, những gì để tạo nên người quân tử? Đó là người có tự trọng, người có sự tôn nghiêm, đạo đức của người đó bắt đầu từ vợ chồng. Và sự tiến hóa của nhân loại, do văn minh mong muội tiến nhập, do xã hội nhân loại rất trong sáng ngây ngô dại khờ tiến nhập, cũng bắt đầu từ vợ chồng. Vì trước đây không có vợ chồng, chỉ biết có mẹ, không biết có cha, xã hội kiểu này không nói đến cha từ con hiếu, anh hiền em kính. Chỉ sau khi có tình yêu vợ chồng, mới có cha từ con hiếu, anh hiền em kính, cha con có thân yêu, vợ chồng có nghĩa tình. Do đó tình yêu cũng là nguồn gốc của đạo đức.
Học thuật Phương Tây cho biết tình, ý là tách biệt, học thuật Phương Đông cho biết tình ý là hợp nhất, biết hợp nhất tình ý này chính là chân thật, động lực nguồn gốc của chân thật là tình thương mãi mãi, tình yêu chân thật mãi mãi, thiết tha. Triết học phương tây gọi là, tình yêu trí tuệ. Tình yêu chân chính mới là nguồn gốc hạnh phúc của chúng ta, nó có thể phát huy có giá trị và ý nghĩa giữa cuộc sống, cống hiến cho xã hội, cống hiến cho mọi người. Bản thân của tình yêu là một thứ đạo đức, một thứ dũng khí, tình yêu có thể khiến người yếu đuối trở thành người can đảm.
Câu chuyện Hoàng Hương đánh hổ trong hai mươi bốn điều hiếu. Hoàng Hương lúc nhỏ không ngoan, không đi ngủ, mẹ cậu ta nói có hổ đến, cậu ta mới vội vả trùm chăn ngủ, cậu ấy sợ hổ. Có một hôm cha cậu ta dẫn đi đốn củi, đột nhiên con hổ chạy đến tha cha cậu ấy chạy, lúc đó cậu ta mới tám tuổi, cầm cái rìu nhắm vào con hổ bổ trên mong một búa, hổ thả xuống cha cậu ấy mới chạy trốn. Vì sao? Vì tập kích bất ngờ, thì hổ không lường đến được. Hoàng Hương về đến trong thôn, người khác hỏi: Bình thường cậu rất sợ hổ, nghe nói đến hổ thì cậu không dám khóc, vì sao cậu dám bổ hổ vậy? Cậu ta nói: Tôi thương cha tôi, tôi không thể để cho hổ ngậm cha tôi chạy. Cho nên tình yêu cũng là dũng khí.
Cơ Đốc giáo nói Thần yêu thương nhân loại; Gia Tô giáo nói tình yêu là kẻ thù của bạn; Phật Giáo nói thân thù bình đẳng. Kẻ thù, ân nhân bạn đều phải thương yêu họ, cho nên tình yêu mới là nguồn gốc hạnh phúc của chúng ta, nếu gia đình không có tình yêu, thì nó sẽ không là một gia đình đầm ấm, hoàn chỉnh. Bạn cần phải yêu thương người khác, bất kể người đó tốt hay xấu, cũng không kể người đó hợp hay không hợp ý của bạn. Giống như người luôn mắc phải khuyết điểm, phần lớn mọi người cho rằng không hợp ý của ta. Nhưng một lúc bạn xét lại mình, bạn lại hợp ý với ai? Suốt đời bạn cũng không mấy người hợp ý với bạn, lại đòi hỏi người khác vừa ý của bạn, đó là tư tưởng bạo chúa, đấy là không đúng. Nếu như đòi hỏi cha mẹ vừa ý của ta, mới hiếu thuận họ, vậy ngày xưa vua Thuấn đánh ông già, như vậy thì không biết hiếu thuận; Hiếu của Vua Thuấn mới là đại hiếu.
Hiếu là vì thương yêu cha của ông; từ là vì yêu thương con gái của ông; trí tuệ là do hiểu biết của ông; dũng là do không để cho người khác phá hoại chỗ thương yêu của ông. Hiểu tình yêu chân thật, mới có thể tự tôn tự trọng, chỉ có tình yêu mới có thể lâu dài, chỉ có tình yêu mới có thể hòa hợp, chỉ có tình yêu mới có thể phát huy thế lực cuộc sống của mình, sáng tạo giá trị cuộc sống của mình.
Vì sao nói Từ Bi? Vì Từ Bi là sự thăng hoa của tình yêu. Tình yêu là có điều kiện, tình yêu là có đẳng cấp, tình yêu là có bước đi, yêu đất nước mình, lại yêu đất nước của người khác; yêu cha mẹ mình, lại yêu cha mẹ của người khác, đây gọi là “Kính dưỡng người già của mình, từ đó mà kính dưỡng người già của người khác”
Tình yêu của Đức Phật là từ bi. Thế nào là Từ? Là ban cho chúng sanh niềm vui. Sao gọi là Bi? Là ban cho chúng sanh sự vui sướng, vui vẽ và hạnh phúc, đấy là Từ Bi.
Bồ-tát Quán Âm là Vô duyên đại từ, duyên là điều khiện, đồng tình với không điều kiện. Đối với chúng sanh phiền não đau khổ, đều có thể đồng tình, không vì quen biết bạn, cũng không vì bạn là người thế nào đối với tôi, đều nhất loạt đồng tình.
Thế nào là Đồng thể đại bi? Bạn có một mụt nhọt lớn, cũng có nghĩa là nó lớn lên ở trên thân tôi, mà nên cùng thân cảm chịu, đây là Đồng thể đại bi. Người giống như vậy, thì người đó không những nhận được hạnh phúc, mà còn có thể nhận được mãi mãi.
Bồ-tát Quán Âm Ngài ấy không chỗ nào không có, Pháp thân biến khắp hư không, từ Trung Quốc đến Đông nam á, không một quốc gia nào không cung phụng Quan Âm, thậm chí có thể nói là khắp cả thế giới.
Chúng ta biết rõ tình thương là động lực của hạnh phúc, gia đình đầy đủ tình thương, thì gia đình ấy sẽ là một gia đình đầm ấm, hài hòa, hoàn chỉnh; xã hội đầy đủ gia đình như vậy, thì sẽ không có giết người, thù địch, không có bắt cóc, bắt chẹt, không có những việc này, thì xã hội đó là một xã hội hòa hợp an lành, là một xã hội đầm ấm. Nếu như mọi người cống hiến lòng yêu thương, thì xã hội là Thiên đường, là của một quốc gia đi đầu xứng danh với thực.
Trở lại nói, nếu chúng ta sống thiếu tình yêu, thì sẽ không có động lực để sáng tạo cuộc sống hạnh phúc, nếu chúng ta không có tình thương, là một người thờ ơ vô tình vô cảm. Một người thờ ơ vô tình, vô cảm không thể là rất khỏe mạnh, cũng không thể là thiên tài; thiên tài đều là những người giàu có tình cảm, nhiệt tình tràn biển cả. Cho nên muốn sống được khỏe mạnh hạnh phúc, thì ắt phải đầy đủ lòng yêu thương, đầy đủ lòng thương yêu lại thăng hoa hơn một bước, đến Đại từ đại bi, chúng ta mới có thể sống sáng tạo hạnh phúc, cũng có thể mang đến niềm hi vọng cho nhân loại mãi mãi.
Trí Thiện lược dịch
