Chùa Ưu Đàm (NPĐ Ưu Điềm) tỏa ngát hương đàm *

Năm 1555 khi Dương Văn An hiệu đính sách Ô Châu Cận Lục đã tả chùa Ưu Đàm trong chương Phong Tục một cầu rất hay rằng “Am Ưu Đàm nở nhiều hoa Bát la” căn cứ vào câu này cho thấy chùa Ưu Đàm có từ rất sớm, ít nhất là cũng trước năm 1555.

Thăng trầm cùng thời cuộc, trải qua nhiều cuộc chiến tranh tàn phá; oằn mình với thời tiết khắc nghiệt, trải qua bao mùa mưa lụt bão tố chùa đã nhiều lần hư hại xuống cấp và cũng bao lần các thế hệ bà con dân làng đã góp công, góp sức tu sửa. Năm Minh Mạng thứ 2, Tân Tỵ,1821 chùa được nhà vua ban chiếu, cấp bổng lộc để trùng tu. Năm 1954 chùa lại bị bom đạn làm hư hại và xuống cấp, con dân trong làng đã góp công góp của xây dựng lại bằng bê tông cốt thép theo mô hình kiến trúc kiểu chùa chữ Công gồm tiền đường, chánh điện, và hậu liêu. Từ đây, năm nào Khuôn hội và Ban Hộ tự chùa Ưu Đàm cũng đều có trùng tu sửa chữa.

Sau ngày đất nước độc lập thống nhất, trong sự khó khăn chung của đất nước, các hội viên Khuôn hội chùa Ưu Đàm đã kiên định bảo vệ, giữ gìn ngôi chùa làng trong sự cố gắng cao nhất. Và vào những năm nửa cuối thập niên 90 của thế kỷ trước, khi đất nước đã có sự phát triển bền vững; đời sống kinh tế của con dân trong làng đã ổn định, nhiều con em trong làng đi làm ăn xa, có nhiều người đã định cư ở nước ngoài thành đạt, chùa theo đó có cơ hội trùng tu. Đặc biệt được sự quan tâm giúp đỡ vận động của Hòa thượng Thích Tâm Thọ, Trú trì Tổ đình Vạn Phước Huế, Ban Hộ tự đã vững niềm tin quyết định trùng tu chùa theo từng bước cuốn chiếu, hạng mục nào cần thiết trùng tu trước, hạng mục nào chưa cần thiết trùng tu sau. Cứ thế, sau gần 10 năm, đến nay Ban Hộ tự đã xây dựng, chỉnh trang, sửa chữa, làm mới rất nhiều hạng mục như Tiền đường, Chánh điện, Quan Âm các, Điện thờ “Bà Phật Lồi” cổng Tam quan, Đoàn quán Gia đình Phật tử, tường thành, sân vườn…tất cả đã trở thành một hệ thống kiến trúc kiên cố và khang trang hơn rất nhiều.

Chùa Ưu Đàm là một ngôi chùa đẹp. Đẹp về cảnh quan, chùa nằm ẩn sau những táng cây cổ thụ lâu đời giữa cánh đồng ruộng lúa xanh mơn. Đẹp cả về ý nghĩa, chùa Ưu Đàm là biểu tượng tâm linh tín ngưỡng của dân làng Ưu Điềm, quanh năm làm điểm tựa tâm linh cho dân làng được bình an, đêm đêm có tiếng chuông chùa thức tĩnh cho dân làng vượt qua những tai ách, khổ nạn. Trong thời cơ cực chùa Ưu Đàm đã cưu mang dân làng vượt qua nhiều cơn lụt lớn. Vì vậy, chùa là niềm tự hào của người dân làng Ưu Điềm. Người dân làng Ưu Điềm nhờ có chùa, biết đi chùa mà sống thật thà chất phát với nhau, yêu những nếp sống bình dị, hài hòa theo giáo lý Phật Đà. Dân làng Ưu Điềm sống với nhau thân thiện từ trong tiềm thức văn hóa Phật giáo, những ngày rằm to vía lớn, bà con dâng làng rũ nhau lên chùa tụng kinh lễ Phật. Chùa do đó là nơi hội tụ tâm linh của dân làng.

Hòa chung với đà phát triển của thời kỳ chấn hưng Phật giáo, năm 1948 Gia đình Phật tử Ưu Điềm cũng được thành lập để bà con và con em làng Ưu Điềm tu thân tích đức, biết ăn hiền ở lành với nhau, học tập và làm theo lời dạy của Phật Đà mà biết thương yêu, kính trọng sự sống. Thói quen đi chùa và hình ảnh ngôi chùa làng Ưu Điềm từ đó rất đổi thân thương đã thấm sâu vào tâm thức, trong phong tục tập quán của người dân làng Ưu Điềm nên hễ ai đi xa đều rất nhớ chùa, ai ai cũng rất háo hức trông đợi ngày về để được hòa mình trong khung cảnh thanh bình của ngôi chùa làng yêu dấu. Và hôm nay, trong niềm hân hoan của Đại lễ khánh thành chùa cũng là dịp các thế hệ Huynh trưởng, Đoàn sinh Gia đình Phật tử Ưu Điềm tổ chức chu niên, kỷ niện 60 năm thành lập để ôn lại truyền thống tốt đẹp đó.

Với diện mạo của ngôi chùa Ưu Đàm (NPĐ Ưu Điềm) hôm nay khang trang, quang rạng và là nơi đóng trụ sở của Ban Đại diện Phật giáo huyện Phong Điền, triển khai những chỉ đạo của Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo tỉnh, điều hành mọi Phật sự của huyện đã làm cho bà con Phật tử Niệm Phật đường Ưu Điềm, chùa Ưu Đàm vô cùng tự hào và nguyện sống tốt đời đẹp đạo xứng đáng với câu thơ bất tuyệt “Am Ưu Đàm nở nhiều hoa Bát la” để tiếp nối tỏa nhiều hương thơm cho đạo, cho đời.

Trích diễn văn đọc trong lễ khánh thành chùa Ưu Đàm (NPĐ Ưu Điềm) 27.7. 2010

* Tựa đề do BBT đặt